به گزارش واحد اطلاع رسانی، به همت معاونت پژوهش مرکز تربیت مدرس صدیقه کبری (س) جلسه دفاعیه پایان ­نامه خانم وحیده کاظمی با عنوان «اغراض بلاغی امر و نهی در جزء یازده، دوازده و بیست و یک تا بیست و چهار قرآن کریم»در رشته مطالعات اسلامی با راهنمایی حجت الاسلام و المسلمین علی اسدیان شمس و داوری حجت الاسلام و المسلمین، عبدالمطلب فریدی فر  درروز دوشنبه 8دی ماه  با حضور معاون پژوهش، کارشناس پژوهش برگزار شد.

چکیده

یکی از جنبه‌های بلاغت قرآن، مجازگویی است که گاهی در خروج امر و نهی از معانی حقیقی خود با هدف انطباق با مقتضای حال رخ می‌دهد. پرکاربردترین معانی مجازی عبارت‌اند از: تعجیز، ارشاد، تهدید، تسلیت و غیره. مفسرین برای فهم درست پیام آیات قرآن، به این ابعاد مجازی در سراسر قرآن توجه کرده‌اند. در نوشتار حاضر، ضمن تحلیل کامل معانی مجازی امر و نهی، ابتدا برخی از واژگان امر و نهی جزءهای یازده، دوازده و بیست‌ویک تا بیست‌وچهار، که در معانی مجازی به‌ کار رفته‌اند شناسایی شد، سپس بعد از کشف معنای مجازی مدنظر در آن‌ها، از تفاسیر مختلف، چگونگی انطباق این معانی مجازی در آیات محل بحث تبیین گردید. در این تحقیق روشن شد که انشا­های طلبی( امر و نهی) به‌ خاطر قدرت تأثیری که در انتقال معنا دارند در موارد زیادی، در معنای مجازی به ‌کار رفته‌اند؛ هم در سخنانی که از خود خداوند متعال یا فرشته‌ها نقل می‌شود و هم در حکایت سخنان انبیا و انسان‌های عادی. معانی مجازی امر و نهی که در جزءهای محل بحث به ­کار رفته­اند عبارت­اند از: تعجیز، ارشاد، تهدید، دعا،، تسلی، تکریم، دوام، عبرت­آموزی، توبیخ، تحقیر، تسخیر، مشورت، تخذیر، تهییج و ناامید کردن مخاطب. برخی از این معانی مجازی، بیشتر در یک قالب و سیاق استفاده شده­اند، مثلاً معنای تحدی، بیشتر در قالب دعوت به معارضه با قرآن یا معارضه با معجزه انبیا استفاده شده است. همچنین از این معانی مذکور، معنای تهدید، نصیحت و ارشاد و تسلی بیشتر استفاده شده است.  

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم، بلاغت، مجاز، امر، نهی، اغراض بلاغی، انشاء، معانی ثانویه.