چند نکته پيرامون روز عرفه

شناسه نوشته : 16082

1394/06/30

تعداد بازدید : 1324

1-    عرفه را عرفه گویند به دو جهت : یکی جنبه نظری دارد و دیگری جنبه عملی ؛ از نظر جنبه نظری این روز ،روز شناخت عبادات و اعمال و وظایف دینی است. و از جنبه عملی روز اعتراف به گناهان در محضر خدای متعال است. بنابراین کلمه ی عرفه از ماده معرفت و عرفان است و نیز از ماده اعتراف و اقرار به گناهان (رجوع شود به کتاب جامع احادیث الشیعه ، جلد 15 ، صفحه 139 )

2-    روز عرفه روز دعا کردن است . و بقدری سفارش به دعا شده است که در روایات آمده است : نماز ظهر و عصر روز عرفه با یک اذان و دو اقامه انجام شود که زودتر به دعا بپردازند . ضمنا نافله ظهر و نافله عصر در روز عرفه ساقط است که فرصت برای دعا بیشتر باشد. بنابراین در روز عرفه ،دعا و ذکر و استغفار بر نماز مستحبی ترجیح دارد. (رجوع شود به کتاب جواهر الکلام ، جلد 19 ، صفحه 53 )

3-    اکنون مرسوم و متعارف آنست که مردم برای خواندن دعا ، روی زمین می نشینند و نشسته دعا می خوانند. حالت دعا ممکن است در حال سواره ، راه رفتن ، ایستاده ، نشسته ، حالت رکوع ، سجود یا خوابیده باشد اما در روز عرفه دعا در حالت نشسته خوب نیست و علامه حلی در تذکره ادعای اجماع بر کراهت آن نموده و عده زیادی از فقهاء فرموده اند : بهترین حالت دعا در روز عرفه حالت ایستاده و قیام است زیرا مشقت آن زیاد است و هر عملی که مشقت بیشتر دارد فضیلت آن بیشتر است و نیز ادب دعا در آن بیشتر رعایت شده است. ( رجوع شود به جواهر الکلام ، جلد 19 ، صفحه 58 )

ولی شاید بتوان ادعا کرد امروزه ادب دعا تغییر کرده و نشسته کراهتی ندارد . روشن است که حالت سجده بهترین حالت دعا است و در مقایسه بین حالت سوار بر مرکب و ایستاده و نشسته و حالت سجود هرکدام خضوع و خشوع و ذلت بیشتر در آن وجود داشت بهترین حالت دعا است. و اگر در برخی روایات آمده است که بعضی بزرگان دین در حالت سواره دعاهای روز عرفه را می خوانده اند این برای اعلام به جواز آن حالت است نه سفارش به آن.

4-    بعضی از فقهاء فرموده اند روز عرفه حداقل برای چهل نفر از مؤمنان دعا کنید (جواهر الکلام ، جلد 19 ، صفحه 51) ولی عدد چهل نفر در این روز خصوصیتی نداشته و سفارشی به آن نشده است و خوب است هرچه بیشتر برای دیگران بالخصوص و با ذکر نام ، دعا شود.

5-    ابن ابی عمیر گوید : عیسی بن عبید در سرزمین عرفات بود و هرگز بر خودش دعا نمی نمود و فقط برای دیگران دعا کرد ، شخصی به او گفت : چقدر مال خود را هزینه کرده ای تا به سرزمین عرفات بیایی دیگران دعا کنی ؟!! عیسی بن عبید گفت : من اگر بر خودم دعا کنم اطمینان ندارم پذیرفته می شود یا خیر ولی اگر بر دیگران دعا کنم فرشتگان بر من دعا خواهند کرد و من اطمینان دارم که خداوند دعای فرشتگان خود را اجابت خواهد نمود.

لذا کسی که می خواهد بر خود دعا کند بهتر است بر دیگران دعا کند تا دعای تضمین شده بر خودش داشته باشد.

6-    دعای شب عرفه دعایی بسیار جالب و مهم و با مضامین عالی بویژه در بحث شناخت اسماء الهی و اسم اعظم است. دعای حضرت سیدالشهداء علیه السلام در بعد از ظهر عرفه و نیز دعای حضرت سجاد علیه السلام در صحیفه ، و نیز دعای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که در جلد پنجم کتاب کافی آمده است . ولی شاید استغفار و اعتراف به گناهان و طلب بخشش از آنها و توبه ، ذکر خداوند ، خواندن آیات شریفه قرآن مثل سوره : حمد ، ده آیه سوره بقره ، آیة الکرسی ، دو آیه آخر سوره بقره ، آیه شهد الله و قل اللهم مالک الملک و آیه نور و سه آیه آخر سوره حشر و سوره توحید بسیار سفارش شده است و برای کسی که نمی تواند آن دعاهای طولانی را بخواند بهتر باشد.