نام ونام خانوادگی: سمیه ملت یار کتانی      نام رشته: فقه و اصول      موضوع: حقوق زوجه از دیدگاه فقه وحقوق موضوعه ایران      استاد راهنما: جناب آقاي دكتر اسماعیل نعمت اللهی      استاد مشاور: جناب آقاي دكتر محمد صالح مازندرانی      استاد داور: جناب آقاي میرخلیلی      تاریخ دفاع: 92/02/25

چکیده:

خانواده به عنوان مهمترین بنای اجتماعی وحافظ سلامت افراد جامعه در شئون گوناگون زندگی، محل تلاقی و امتزاج اخلاق وحقوق افراد بوده وحجم انبوهی از آموزه های دینی را به وظایف، تکالیف و دستورات حقوقی و اخلاقی مربوط به خود معطوف ساخته است. از جمله ی مباحث مربوط به حقوق خانواده، حقوق همسران است که تبیین و معرفی آن، کمک به سزایی در حفظ حریم های خانوادگی و در نتیجه استحکام و پایداری کیان آن خواهد نمود. در این نوشتار، به مناسبت بررسی حقوق زوجه و وظایفی که زوج در مقابل همسر خویش بر عهده دارد، ابتدا به بررسی مفهوم حق، حکم و حقوق موضوعه پرداخته سپس به بررسی حقوق مالی و اقتصادی زن پرداخته و تعریف، احکام، و حدود مهر، اقسام مهر، و نیز عواملی که سبب استقرار مهریه شده و همچنین شرایطی که صحت مهریه به آن است و نفقه و موضوعات و شرایط آن مورد بررسی قرار گرفته و وارث و مباحث پیرامون آن را به عنوان حقوق مالی زن به اجمال تبیین کرده و در بخش دیگر به وظایف مربوط به حوزه اخلاق و عاطفه ورزی زوج نسبت به زوجه ویا به عبارت دیگر، به حقوق عاطفی زن پرداخته و دو موضوع قَسم و حسن معاشرت را مورد توجه قرار داده ایم. «قَسم» یا همان «مضاجعت» که در اصطلاح فقه به همخوابگی مرد با زن در یک شب از هر چهار شب  اطلاق می شود، گرچه در وجوب آن میان فقها اختلاف نظر وجود دارد؛ اما مشهور علمای شیعه به آن قائلند و آن را در زمره حقوق زوجه دانسته و معتقدند چنانچه زن حق خود را ساقط کند، از عهده ی مرد خارج شده و نیازی به قبول او نیست وحسن معاشرت به معنای زندگی کردن به خوبی و نیکویی و از جمله حقوق زن و شوهر است که هر دو موظف و مکلف به رعایت آن نسبت به یکدیگرند؛ حسن معاشرت شوهر نسبت به همسر شامل خوش رفتاری، خوش رویی و دادن حقوق همسر با خوش بر خوردی است و همه ی این مباحث و وجوب آن از دو آیه 19 از سوره مبارکه نساء و آیه 228 از سوره مبارکه بقره بدست می آید.

کلید واژه: حقوق مالی، حقوق غیرمالی، زوجه، ارث، نفقه، مهریه، حسن معاشرت