نام و نام خانوادگی: مریم قاسمی آق گنبد      نام رشته: فقه و اصول      موضوع: شهادت زنان با رویکرد پاسخ شبهات      استاد راهنما:حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر محمد صالحی مازندرانی      استاد مشاور: حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای اسماعیل نعمت اللهی      استاد داور: حجت الااسلام والمسلمین جناب آقای مجتبی فروزان فر      تاریخ دفاع: 92/10/17

 

چکیده:

شهادت یا گواهی، بیان اطلاعاتی است که شخص به طور مستقیم از واقعه­ای دارد. در فقه اسلامی، تفاوت­هایی در اعتبار شهادت زنان نسبت به مردان وجود دارد؛ حتی در برخی موارد شهادت زنان فاقد اعتبار است. از این رو بر آن شدیم این مسئله را در منابع مختلف فقهی مانند شرایع الاسلام، جواهر الکلام، الخلاف و منابع روایی مانند الاستبصار و وسائل الشیعه بررسی کنیم. شهادت زنان در حق الله به طور مسلم پذیرفته نیست. در حقَ النَاس غیر مالی برخی موضوعات با شهادت زنان حتی به انضمام مردان پذیرفته نمی­ شود و برخی موارد با شهادت زنان بدون انضمام مردان قابل اثبات است؛ ولی حق الناس مالی با شهادت زنان به ضمیمه مردان پذیرفته می­شود. مستند این امور آیات قرآن و روایات است که به تفصیل ذکر شده است. مهمترین مستند آیه 282 سوره بقره است که علّت این نسبت دو به یک را احتمال فراموشی زن معرفی می­کند. علماء و صاحب نظران در توجیه این تفاوت دو دیدگاه کلی، ممنوعیت کنکاش در فلسفه احکام، پذیرش راهیابی به علل احکام و فلسفة نابرابری وجود دارد. تفاوت خلقت زن و مرد، دور بودن زن از مسائل مالی و اجتماعی، مقطعی بودن احکام، بنای شارع بر تخفیف در حدود از نظریاتی است که مطرح کرده­اند. از میان این نظریات، نظریة تفاوت خلقت زن و مرد و به طور خاص ضعف حافظه، ضعف قوة عقلانی و غلبة احساسات در زن بیشتر قابل توجه بود. از حکمت­های دیگر این تفاوت نظریة تکلیف بودن شهادت است که می­توان از منظر فقه و قانون مصادیقی بر این نظر اقامه کرد و از طرف دیگر با قبول این نظر بسیاری از شبهات پیرامون زنان و ادعای تضییع حقوق آنها قابل حل است. چون با تکلیف بودن شهادت، شارع مقدس تکلیف سنگین تحمل و ادای شهادت را از زنان برداشته و هیچ حقی از آنان ضایع نشده است.

واژگان کلیدی: شهادت، گواهی، شهادت زن، شبهات، حکمت نابرابری شهادت.