برنامه ویژه جشن میلاد بانوی کرامت بعد از نماز مغرب و عشاء و با حضور طلاب تربیت مدرس صدیقه کبری سلام الله علیها برگزار شد. سخنران این جلسه استاد بزرگوار سرکار خانم شیرازی زید عزها بودند. پس از سخنرانی مراسم مولودی خوانی توسط مداح اهل بیت خانم تمیزکار برگزار شد و در پایان هدایایی از طرف مدیر محترم به طلاب به مناسبت روز دختر اهداء شد.
خانم شیراز ی در سخنان خود با اشاره به روایت« مَن زارها عارفاً بحّقها فَله الجنه »یا «اِنّ زیارتها تعادل الجنه » پیرامون عارف به حق بودن حضرت معصومه (س) مطالب بسیار مهم و ارزشمندی بیان نمودند
آنچه در ذیل می آید متن سخنرانی استاد بزرگوار خانم شیرازی در جشن میلاد حضرت معصومه سلام الله علیها می باشد:
به غیر از حضرت ابوالفضل (ع) ، در بین خانم ها تنها امام زاده ای که چهار تن از ائمه معصومین (ع) درباره اش روایت نقل کرده اند حضرت معصومه(س) است. این چهار تن امام صادق(ع) ، امام کاظم(ع) ، امام رضا(ع) و امام جواد (ع) هستند. در روایاتی که امام صادق(ع) ، امام رضا(ع) و امام جواد(ع) نقل کرده اند درباره زایرین حضرت معصومه(س) نیز نقل شده است که اکثر آنها با این مضمون هستند :
« مَن زارها عارفاً بحّقها فَله الجنه »یا «اِنّ زیارتها تعادل الجنه »
هرکس که حضرت معصومه(س) را زیارت کند پاداشش بهشت است، امابه شرطی است که عارف به حق ایشان باشد.
خوب حال نکته این است که عارف به حق بودن یعنی چه ؟ چگونه میتوانیم عارف به حق این بانو باشیم تا از آن طریق بهشت پاداشمان باشد ؟ بنده شخصا در این باره مدتها تحقیق میکردم تا معنی عارف به حق بودن را بفهمم. برای فهمیدن این مطلب باید مرور مختصری بر سر گذشت ایشان داشته باشیم.
بر طبق تمام روایات اسم این بانو در زمان حیات، فاطمه بنت موسی بن جعفر بوده است. اولین کسی که لقب معصومه را به ایشان داد امام رضا (ع) بودند که در روایتی که بعد از رحلت حضرت معصومه (س) بیان کردند؛ خواهرشان را معصومه خواندند. امام رضا (ع) و حضرت معصومه از یک مادر یعنی نرجس خاتون و خواهر و برادر تنی بودند. بقیه فرزندان امام موسی کاظم(ع) از همسران دیگر حضرت بوده اند. حضرت معصومه (س) شش ساله بودند که پدرشان امام موسی کاظم (ع) به زندان افتادند و بعد از زندان هم به شهادت رسیدند. بنابراین حضرت از شش سالگی تحت کفالت برادر بزرگوارشان امام رضا (ع) بزرگ شدند. سه نقل قول برای سن حضرت معصومه (س) در تاریخ وجود دارد: 18 ، 25 ، 28 . که ما 28 سال را مد نظر میگیریم. چندین نقل قول مختلف نیز برای ازدواج نکردن و باکره ماندن ایشان وجود دارد. مهمترین آنها این است که هم کفوی برای حضرت پیدا نشد. ایشان بسیار هم زیبا بوده اند و به دلیل شاخص بودن در کمالات و خانواده از دربار نیز بسیار خواهان ازدواج با ایشان بودند اما حضرت معصومه (س) نپذیرفتند. امام رضا (ع) در سال 199 هجری به ایران آمدند. یک سال بعد از آن یعنی در سال 200 هجری به خواهرشان نامه نوشتند که به ایران تشریف بیاورند. بانو فاطمه معصومه پس از دریافت نامه برادر با یک کاروان بیست سی نفری از مدینه به همراه برادر ها و برادر زاده ها و همسرانشان به سمت ایران حرکت میکنند پس از اینکه به ساوه رسیدند ایشان بیمار شدند. ایشان پرسیدند که از ساوه تا قم چقدر راه است و خواستند که به قم بیایند. در قم 17 روز توقف کردند و سپس رحلت کردند.
امام صادق(ع) جد بزرگوار حضرت معصومه (س) روایتی دارند که میفرمایند : "خداوند حرمی دارد که در مکه است ، پیامبر (ص) حرمی دارند که در مدینه است ، جدم امیرامومنین حرمی دارد که در کوفه است ، برای ما اهل بیت نیز حرمی است که آن قم است. به زودی زنی از فرزندان من آنجا دفن میشود که نامش فاطمه است و به شفاعت او همه شیعیان من به بهشت میروند. "پس این روایت را حضرت معصومه (س) میدانسته اند و اطلاع داشته اند که در قم از دنیا خواهند رفت و برادر را نخواهند دید. با این وجود به سمت خراسان حرکت میکنند زیرا مامور به انجام وظیفه بودند و به نتیجه کاری نداشتند.
ما در طول تاریخ تشیع سه زن داریم که اگر این سه بانو در طول 250 سال امامت نبودند الان شیعه ای نیز وجود نداشت. این سه عبارتند از : حضرت فاطمه (س) ، حضرت زینب (س) و حضرت معصومه (س). حضرت زهرا در دفاع از ولایت ، حضرت زینب (س) در حمایت از ولایت و حضرت معصومه (س) در تثبیت ولایت نقش اساسی داشته اند. ما اگر میخواهیم معنی "عارفاً بحقها " را بفهمیم باید بدانیم واقعا حضرت معصومه (س) برای شیعه چه کاری انجام داده اند و چه حقی به گردن شیعه دارند.
بعد از رحلت بانو فاطمه معصومه (س) عده ای از قمی ها برای عرض تسلیت خدمت امام رضا (ع) میرسند و حضرت رضا (ع) به آنها این روایت را میفرمایند : « مَن زارَ المَعصومه بِقم کَمَن زارَنی » هرکس معصومه را در قم زیارت کند ، گویی مرا زیارت کرده است. این اولین بار بود امام رضا (ع) که ایشان را به نام معصومه خواندند و این دلیل دارد. یک امام معصوم مصون از خطا و اشتباه و گزافه است. چرا امام رضا (ع) نفرمودند مَن زارَ الاختی.... کسی که خواهرم را زیارت کند ... یا مَن زارَ فاطمه بنت موسی بن جعفر... اینکه امام (ع) خواهرشان را معصومه خواندند به این معنی است که به معصوم بودن ایشان اشاره دارند و بیان میکنند که این بانو به مقام عصمت رسیده است. خوب سوالی که اینجا مطرح میشود این است که ما فقط چهارده معصوم داریم داریم ، پانزده معصوم که نداریم. جواب این است که در مباحث کلامی دو نوع عصمت مطرح میشود : عصمت تکوینی و عصمت تشریعی . در عصمت تکوینی فقط چهارده نفر داریم و بس. اما عصمت تشریعی عصمت ذاتی نیست بلکه میتوان با بندگی خدا و عبودیت و پرهیز از گناه و مراقبه به آن رسید و کسانی هستند که به مقام عصمت رسیده اند. مانند حضرت ابولفضل (ع) ، حضرت زینب (س) ، سلمان و ... که جزء چهارده معصوم نیستند اما به مقام عصمت رسیده اند. حضرت معصومه (س) هم جزء همین دسته اند.
پس تا اینجا متوجه شدید که حضرت فاطمه معصومه(س) مقام عصمت داشته اند. به همین دلیل نیز زیارت نامه ایشان را خود امام رضا (ع) انشا فرمودند. در زیارت نامه نوشته اند که " یا فاطِمة اِشفَعی لي فِی الجنة " پس ایشان به دلیل عصمت در پیشگاه خداوند شأنی دارند " فَإنّ لَکَ عِندَ اللّه شأنا مِن الشأن " و به همین دلیل خداوند به ایشان مقام شفاعت را عطا کرده اند "یا فاطمة اِشفَعی لي فی الجنه " همانطور که از عبارت فی الجنه برمی آید حضرت معصومه شفاعت را در بهشت انجام میدهند نه قبل از بهشت وگرنه امام رضا (ع) می نوشتند اِشفَعی لي بالجنه. (شفاعت قبل از بهشت مخصوص امیرالمومنین و حضرت فاطمه (س) است.) این شفاعت در بهشت مشخص می کند که بهشت دارای درجاتی است که بعضی از آنها با شفاعت معصوم قابل دستیابی است. بسیاری از انسان ها در روز قیامت به بهشت خواهند رفت اما در چه مرتبه ای از بهشت خواهند بود؟ مهم این است که در بهشت همنشین پیامبر(ص) و اولیای خدا و معصومین (ع) باشیم. برای رسیدن به این مرتبه از بهشت به شفاعت حضرت فاطمه معصومه (س) نیازمندیم. فردی خواب میرزای قمی را دید(قبر ایشان در شیخان است) در خواب میرزای قمی فرموده بودند شفاعت اهل قم دست من است ، اما شفاعت کل عالم دست حضرت معصومه(س) است. گفته بودند برای حاجت های کوچکتان پیش من بیایید اما برای حاجت های بزرگتان پیش بانو فاطمه معصومه(س) بروید.
پس می بینید که این بانو مقام بسیار بالایی دارند. مقام بندگی خدا را دارند. ممکن است مقام حضرت زهرا (س) از ذهن ما بسیار دور باشد. اماحضرت معصومه برای ما مثالی دست یافتنی تر هستند. ایشان با اینکه عصمت ذاتی نداشته اند به این مقام بسیار بالا رسیده اند در حالی که ایشان سن کمی هم داشته اند و در جوانی از دنیا رفته اند.
چرا حضرت معصومه (س) به کریمه اهل بیت معروف هستند ؟ کریم واژه ی بسیار ژرفی است و معنای عمیقی دارد. آیت اللّه طباطبایی در تفسیر المیزان میفرمایند که واژه ی کریم اصلا معادل فارسی ندارد. ما کریم را به معنای بخشنده ترجمهمیکنیم در حالی که بخشندگی و سخاوت از لوازمات کریم بودن است. حتی در کتاب " قاموس لغت " نیز برای کریم معنی ای ذکر نشده است. کریم و کریمه کسی است که قبل از این که درخواست کنی به تو میدهد. این بانو کریمه ی شفیعه ی معصومه است. در شرح حال آیت الّله مرعشی نوشته شده که ایشان چهل سال اولین زایر حضرت معصومه بوده اند و همیشه نماز شب خود را در حرم حضرت میخواندند. حتی در زمستان های سرد و پر برف هم باز به هر ترتیب به حرم می آمدند. در شرح حال آمده که وقتی میخواستند دخترشان را شوهر دهند پول تهیه جهاز را نداشتند. دو سال بود که خانواده داماد برای بردن عروسشان به ایشان مراجعه میکردند و آقای مرعشی بهانه می آوردند. آخر یک بار خانواده داماد آمدند و اصرار کردند که هفته بعد عروس را میبرند. گفته شده آقای مرعشی همان موقع لباس پوشیدند و به حرم رفتند و خدمت خانم عرض کرده بودند که عمه جان آبروم داره میره چرا کمکم نمیکنی ! بعد به خانه برگشته بودند و خوابیده بودند. در خواب (یا شاید مکاشفه بوده) می بینند که درب خانه را می زنند، خودشان می روند در را باز می کنند و می بینند که حضرت معصومه (س) پشت در هستند. حضرت عرض می کنند آقای مرعشی کی ما تو را فراموش کردیم! تو از روزی که به قم آمدی زیر نظر ما بوده ای. ما همیشه مراقب احوال تو هستیم و هیچ وقت تو را به حال خودت رها نکرده ایم. بعد حضرت مبلغی را درآوردند و به آقای مرعشی دادند. آقای مرعشی از خواب که بیدار شدند و دیدند که پول در دستشان است و مقدار آن همان قدری است که برای تهیه جهاز احتیاج داشته اند.
اما نکته دوم این حدیث که امام رضا(ع) بیان میکنند« مَن زارَ المَعصومه بِقم کَمَن زارَنی » این است کسی که حضرت معصومه را زیارت کند ثوابی معادل ثواب زیارت خودشان به اوعطا میشود. پیامبر (ص) به عایشه فرمودند به زودی پاره ای از تن من در توس دفن میشود که هرکسی او را زیارت کند ثواب هفتاد حج مقبول و هفتاد عمره مقبول را دارد. عایشه تعجب کرد و پیامبر ثواب را بالا بردند باز عایشه تعجب کرد و پیامبر ثواب را بالاتر بردند و همینطور .... تا رسید به ثواب یک میلیون حج و یک میلیون عمره مقبول. در بحار الانوار در باب مزار، ثواب زیارت تمام ایمه (ع) ذکر شده است. ثواب زیارت امام رضا (ع) بسیار زیاد است طوری که از ثواب زیارت امام حسین (ع) نیز بیشتر است و بسیاری روایات دیگر از جمله : هرکسی یک شب تا صبح در حرم امام رضا (ع) ایشان را زیارت کند گویی خدا را در عرش زیارت کرده است. هرکس امام رضا را زیارت کند سه حاجت دنیایی و سه حاجت اخروی خود را میگیرد. هرکسی امام رضا را زیارت کند سه جا امام رضا (ع) به دیدنش می آید. هرکس امام رضا(ع) را زیارت کند؛ ثواب یک میلیون حج واجب و عمره را می گیرد و .... همین امام رضا(ع) می فرماید هرکس معصومه(س) را زیارت کند گویی مرا زیارت کرده است. چقدر این خانم عظمت دارد که امام معصوم راجع به او این حرف را میزند.
آیت اللّه مسعودی خمینی که تولیت حرم حضرت معصومه را مدتی به عهده داشتند نقل میکردند که آیت اللّه بهجت (رحمه الله) همیشه بعد از نماز صبح به حرم می آمدند و زیارت میکردند. یک روز صبح که به حرم آمدند من ایشان را همراهی کردم. خدام حرم همینطور که نظافت میکردند ذکری چیزی هم با صدای بلند میخواندند. آقای بهجت(رحمه الله) به من گفتند که آقای مسعودی به خادم ها بگویید صدایشان را پایین بیاورند. حرم پر از ملایکه هست و آنها از صدای بلند اذیت میشوند. سپس گفتند میدانی ماموریت این ملایک چیست ؟ عرض کردم نخیر. فرمودند هر زایری که وارد حرم میشود دو مَلِک موکّل او میشوند و تا وقتی در حرم است با او هستند و برای او مینویسند کجا رفت ؟ چه کرد ؟ چه خواست ؟
وقتی این مطلب را بدانیم دیگر میفهمیم با چه احترامی باید وارد حرم شویم و در تمام مدت مشغول عبادت باشیم. پیامبر (ص) میفرمایند بهشت هشت در دارد که یک در آن در قم باز می شود.
حتما میدانید یکی دیگر از القاب حضرت معصومه غیر از کریمه ، عالمه است. امام رضا برادرشان نیز مشهور به عالم آل محمد هستند. بسیاری از علما گفته اند که تمام علم خود و هرچه دارند را از حضرت معصومه (ص) گرفته اند. سید حسن نصراللّه دو سال در مدرسه حجتیه قم درس خوانده اند. ایشان نیز فرموده اند که هرچه دارم از آن دو سال قم و از بانو فاطمه معصومه دارند. واقعا بی عرضه کسی است که چند سال برای تحصیل به قم بیاید و بعد دست خالی به شهرش برگردد و هیچ تغییری در خانواده یا دوستان و ... ایجاد نکند.بزرگترین علما را که بررسی میکنیم میبنیم از قم بلند شده اند. ملاصدرا ، امام خمینی ، آیت اللّه بروجردی ، آیت اللّه بهجت و ... همه در قم بوده که عالم شده اند. خیلی خسارت است که طلاب و دانشجویانی که در قم هستند از این فرصت استفاده نکنند. هرچه ظرفیت وجودتان باشد به همان اندازه بهره میبرید. مرحوم قاضی به طلبه ها و شاگردهایشان میفرمودند که راضی نیستم اگر کسی بعد از نماز صبح حدیث "عنوان بصری" را نخواند و سر کلاس من بیاید. آقای قاضی شاگردان بسیار عالمی تربیت کردند و بسیاری از بزرگان مانند آیت اللّه بهجت ، علامه طباطبایی و ... از شاگردان ایشان بوده اند.
به عنوان نکته ی آخر یادتان باشد که علم بدون بندگی و عبودیت کارساز نخواهد بود. این بندگی و عبودیت را از بانو فاطمه ی معصومه (س) بخواهید. اکنون میدانید که حق ایشان چگونه است پس زیارت را واقعا عارفا بحق ایشان انجام دهید تا انشااللّه بهشت نیز پاداش زیارتتان باشد.
